W dniu 11 lipca o godz. 18.00 zapraszamy na spotkanie z dr. Michałem Paziewskim nt. Protesty robotników na Pomorzu Zachodnim, które odbędzie się w Auli Collegium Salesianum przy ul. Witkiewicza 64 (plakat i ulotki w załączeniu).
Na spotkanie zapraszamy członków i sympatyków Klubu Gazety Polskiej w Szczecinie.
W tym dniu nie będzie spotkania Klubu Gazety Polskiej w Sali przy ul. Mickiewicza 69a.
Monografia Michała Paziewskiego Grudzień 1970 w Szczecinie, niejako wbrew tytułowi odnoszącemu się do stolicy Pomorza Zachodniego – jak napisał prof. Jerzy Eisler w jej recenzji – znacznie poszerza wiedzę o rewolcie robotniczej z przełomu 1970 i 1971 roku w całym naszym kraju. Eksplozja niezadowolenia szczecinian z 17 grudnia 1970 i skierowanie przeciwko niej milicji i wojska (co doprowadziło do kilkunastu ofiar śmiertelnych i ponad stu rannych), a następnie doskonale zorganizowany i dojrzały pięciodniowy strajk generalny w aglomeracji szczecińskiej, doprowadziły do obalenia Władysława Gomułki, przywódcy partii mieniącej się robotniczą. Było to ewenementem w dziejach obozu państw tzw. socjalistycznych. Dojrzałość tego niebywałego protestu przeciwko polityce komunistycznych władz powtórzona została miesiąc później, kiedy to robotnicy szczecińscy po raz pierwszy i jedyny zmusili komunistycznych liderów (Edward Gierek, Piotr Jaroszewicz, gen. Wojciech Jaruzelski, gen. Franciszek Szlachcic) do przyjazdu do strajkującej Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego oraz do kilkugodzinnych rozmów z robotnikami na ich terenie. Ostatnim akordem szczecińskiego, jak też gdańskiego Grudnia `70 na Wybrzeżu, były niezależne i pokojowe demonstracje, w swej istocie antygierkowskie, pochody pierwszomajowe stoczniowców z 1971 roku.
Autor na podstawie nierzadko dotychczas niewykorzystywanych źródeł, np. akt śledztwa Prokuratury Marynarki Wojennej w Gdyni, dotyczącego odpowiedzialności za decyzje użycia wówczas broni (przesłuchano ponad 4 tys. świadków, w tym blisko 1200 w Szczecinie) ukazał szczegółowy przebieg rewolty (w tym walkę o władzę na najwyższych stanowiskach w partii i państwie), jak też jej genezę czy następstwa. Prawie wszystkie załączone do pracy dokumenty, zdjęcia bądź ulotki dotychczas nie były publikowane, większość pochodzi z prywatnych zbiorów.
Grudzień `70, to zapewne najważniejsze społeczno-polityczne rozdroże w dziejach Polski Ludowej, wzbogacone 10 lat później o doświadczenia Sierpnia `80, sytuuje Szczecin obok kilku innych środkowoeuropejskich miast wolności: Berlina, gdzie 17 czerwca 1953 roku doszło do robotniczego powstania, Budapesztu, w którym jesienią 1956 roku miało miejsce krwawo stłumione przez Związek Radziecki wystąpienie ludności, czy Praskiej Wiosny 1968 roku, tak samo stłumionej wkroczeniem wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji.
Marek Chabior
Rafał Niburski
Stowarzyszenie Eko-Spol
