Kluby Gazety Polskiej | BRZOZÓW | Obchody 161. Rocznicy Wybuchu Powstania Styczniowego w Brzozowie

W styczniu 2024 roku przypada 161. Rocznica wybuchu POWSTANIA STYCZNIOWEGO. Z inicjatywy Przewodniczącego Rady Powiatu Brzozowskiego i Przewodniczącego Klubu „Gazety Polskiej” w Brzozowie Pana Henryka KOZIKA zorganizowane zostały rocznicowe obchody tego wydarzenia. W Bazylice Mniejszej pw. Przemienienia Pańskiego w Brzozowie 22 stycznia 2024 roku o godz. 18.00 odbyła się uroczysta Msza Święta koncelebrowana w intencji Ojczyzny oraz pod Tablicą upamiętniającą Powstańców Styczniowych został złożony wieniec i wiązanka Biało-Czerwonych kwiatów i zapalone Światła Pamięci. Koncelebrze Mszy Świętej przewodniczył kustosz i proboszcz Bazylki ks. Franciszek GOCH, który również wygłosił patriotyczną homilię i podkreślił rolę wspólnoty, w której żyjemy i o którą walczyli Powstańcy Styczniowi. Uroczystości uświetniła obecność dwóch Sztandarów, które przez całą uroczystość patriotyczno-religijną wiernie stały do końca obchodów, przy prezbiterium Bazyliki, a nawet jeszcze chwilę po ich zakończeniu. Pierwszy to Sztandar Rady Koordynacyjnej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w Brzozowie w asyście honorowej Pocztu Sztandarowego w składzie: dowódca pocztu Pan Bogdan MARUSIA, sztandarowy Pan Jan MASŁYK, asystujący Pan Mariusz KONIECZKO. Drugi to Sztandar Cechu Rzemiosł Różnych w Brzozowie w asyście honorowej Pocztu Sztandarowego w składzie: dowódca pocztu Pan Ryszard FILAK, sztandarowy Pan Artur KOŚMIDER, asystujący Pani Mariola DOBEK. Patronat Honorowy nad uroczystościami sprawowali Posłowie na Sejm RP Pani Ewa LENIART i Pan Piotr BABINETZ.

Uroczysty adres, który został odczytany podczas uroczystości, do Organizatorów i Uczestników obchodów 161. Rocznicy Wybuchu Powstania Styczniowego skierował Prezes Prawa i Sprawiedliwości Pan Jarosław KACZYŃSKI. Po Mszy Świętej Uczestnicy przeszli pod Tablicę będącą Epitafium Patriotycznym dla Powstańców Styczniowych i tam w imieniu Mieszkańców Brzozowa, Parafian, Rodaków i Współobywateli, składając Biało-Czerwony wieniec, hołd Rodakom i Obywatelom Miasta i Powiatu Brzozowskiego Uczestnikom i Bohaterom Powstania Styczniowego w Polsce, Litwie i Rusi oddali Organizatorzy: Przewodniczący Rady Powiatu Brzozowskiego i Przewodniczący Klubu „Gazety Polskiej” w Brzozowie Pan Henryk KOZIK, Dziekan Korpusu Oficerów Zawodowych Wojsk Lądowych Pan kapitan Jan JASTRZĘBSKI i Komendant Jednostki Strzeleckiej 2222 w Brzozowie Pan Jan GIEFERT. Również zaproszeni „Semper Fidelis” Przedstawiciele władz samorządowych Powiatu i Gmin Brzozowskich, Wojska Polskiego, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Ochotniczej Straży Pożarnej, Strzelcy, Harcerze, Związkowcy oraz „Semper Fidelis” Dyrektorzy, Inspektorzy i Kierownicy Instytucji Powiatowych a także „Semper Fidelis” Reprezentanci Zakładów Rzemieślniczych oraz Małych i Średnich Przedsiębiorstw oddali hołd Powstańcom Styczniowym.

W imieniu Burmistrza Brzozowa wiązankę Biało-Czerwonych kwiatów złożyła Naczelnik Wydziału Spraw Obywatelskich Pani Agnieszka WILK. Światło Pamięci zapalił Przewodniczący Rady Gminy Haczów i Dyrektor Powiatowego Zespołu Ekonomiczno-Administracyjnego Szkół Pan Piotr TASZ. W imieniu Wójta Gminy Domaradz Pana Jana Kędry Światło Pamięci zapalił Sekretarz Gminy Domaradz Pan Stanisław GIERULA. Światło Pamięci zapaliła delegacja naszych Służb Mundurowych w składzie: Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Brzozowie Pan starszy brygadier Krzysztof FOLTA, Komendant Powiatowy Policji w Brzozowie Pan inspektor Mariusz SKIBA, Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej w Krośnie Pan starszy brygadier Zbigniew NOWAK, Zastępca Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Sanoku Pan brygadier Florian SEMENOWICZ. W imieniu Zarządu Powiatowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Światło Pamięci zapalił Prezes Zarządu Oddziału Miejsko-Gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Brzozowie Pan druh Mariusz FIC. W imieniu Hufca Brzozów Związku Harcerstwa Polskiego Światło Pamięci zapaliła skarbnik hufca Pani harcmistrz Anna MAZUR wraz z Harcerzami. Światło Pamięci zapalił Dyrektor Powiatowego Urzędu Pracy Pan Józef KOŁODZIEJ. Światło Pamięci zapalił Dyrektor Szpitala Specjalistycznego i Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego im. księdza Bronisława Markiewicza Pan Tomasz KONDRACIUK. Światło Pamięci zapalił Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Brzozowie Pan Grzegorz WOJTOWICZ. W imieniu Cechu Rzemiosł Różnych w Brzozowie Światło Pamięci zapaliła Pani Katarzyna ŚNIEŻEK; W imieniu Jednostki Strzeleckiej 2222 w Brzozowie Światło Pamięci zapalił Komendant Pan Jan GIEFERT.

Organizatorzy (Henryk KOZIK i kpt. Jan JASTRZĘBSKI), po zakończonej uroczystości w Bazylice, udali się na Cmentarz w Humniskach gdzie przy Pomniku upamiętniającym Powstańca Styczniowego Leopolda Suchodolskiego herbu Janina zapalili Światło Pamięci. Podczas uroczystości miejscowe media reprezentował Pan Redaktor Stanisław CYPARSKI oraz fotograf Pan Marek WÓJCIK. Materiał filmowy i zdjęciowy prezentowany na stronach internetowych i w mediach społecznościowych przygotował Pan Redaktor Sebastian CZECH. Tablica upamiętniającą Powstańców Styczniowych znajduje się na filarze nawy bocznej i zawiera 28 nazwisk Obywateli Powiatu Brzozowskiego uczestników, organizatorów i aktywistów Powstania Styczniowego w latach 1863-1864. Tablica opatrzona jest obustronną wstęgą z datami 1863 i 2013 i spięta pośrodku trójpolowym herbem Rzeczpospolitej z 1863 roku (zawiera herby Korony Królestwa Polskiego, Litwy i Rusi). To Epitafium patriotyczne umieszczono staraniem i z inicjatywy Posła na Sejm RP Piotra Babinetza, Przewodniczącego Rady Powiatu Brzozowskiego Henryka Kozika oraz Jednostki Strzeleckiej 2222 kierowanej przez Jana Gieferta w 2013 roku w 150 rocznicę wybuchu powstania Styczniowego.

Pierwszymi bohaterami wymienionymi na tablicy są Starosta Brzozowski Jan Kalita de Brenzenheim i jego Żona Barbara z Komorowskich Kalita de Brenzenheim aktywnie organizujący i wspierający powstanie. W tym miejscu należy dodać, za Karolem Kalitą de Brenzenheim (płk „Rębajło”) autorem publikacji „Ze wspomnień krwawych walk”, że byli to rodzice sześciu synów, którzy czynnie walczyli w Powstaniu Styczniowym: Józefa (służył w kawalerii), Ludwika (sześć lat spędził na Syberii), Romana (ranny w prawą nogę), Stanisława i Władysława (obaj polegli w bitwie w Lubelskiem) i najsłynniejszego Karola (pułkownik ps. Rębajło, dowódca Pułku Stopnickiego, dzierżawca Golcowej). Jednym z upamiętnionych jest Alojzy Malawski, który walczył w elitarnym oddziale Żuawów Śmierci, czyli jakbyśmy dzisiaj powiedzieli w oddziale komandosów.

Pozostałych brzozowskich Powstańców Styczniowych wymienia napis znajdujący się na pamiątkowej tablicy, który brzmi „W HOŁDZIE RODAKOM / MIESZKAŃCOM BRZOZOWA / BOHATEROM POWSTANIA STYCZNIOWEGO / W 150. ROCZNICĘ JEGO WYBUCHU /-/ DE BRENZENHEIM KALITA JAN / DE BRENZENHEIM KALITA BARBARA Z KOMOROWSKICH / BUCZEK JAN / DZIEDZIC JAN LEON / JANUSZKIEWICZ FERDYNAND JÓZEF / KS. GRODZICKI WINCENTY / KOLASIŃSKI IGNACY / KOLASIŃSKI WALENTY / KORCZYŃSKI ALEKSANDER / KRUCZEK WOJCIECH / LERNER IZAAK ABRAHAM / LEWICKI ANTONI/ MALAWSKI ALOJZY / MICIAK JÓZEF / NOGAJ STANISŁAW / ORŁOWSKI IGNACY / OSTROWSKI JAN / OSTROWSKI MICHAŁ / PYSZYŃSKI LEON / PYSZYŃSKI ADOLF MODEST / SCHMIDT JAN / SKOCKI EMIL / SZAŁAJKO JÓZEF / SZKLARZ JAN / TRUSZKOWSKI LEOPOLD/ WISŁOCKI KSAWERY / ZIEMIAŃSKI JÓZEF / ZIEMIAŃSKI STANISŁAW /-/ A.D.22.01.2013”.

Jak wynika z kwerendy źródeł zamieszczonych w internecie po płk. Karolu „Rębajle” Kalicie de Brenzenheim zachowało się dwie szable w tym austriacka szabla kawaleryjska wz. 1850 (wykonana jako upominek) z wiele mówiącymi inskrypcjami. Po stronie zewnętrznej umieszczono nabijany złotem wizerunek T. Kościuszki z podpisem „TADEUSZ KOŚCIUSZKO 1794”. Nieco niżej znajduje się wierszowana sentencja „W TWOJĄ DZIELNĄ BITNĄ DŁOŃ / WDZIĘCZNI BRACIA DAJĄ BROŃ / BIJ JAK DOTĄD DZIELNIE WROGA / ZA OJCZYZNĘ W IMIĘ BOGA”. Po drugiej stronie głowni znajduje się tak samo wykonany wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej z Dzieciątkiem otoczony napisem „POD TWOJĄ OBRONĘ / UCIEKAMY SIĘ”. Na grzbiecie umieszczono dedykację wykonaną srebrem „DZIELNEMU RĘBAJLE / ŻYCZLIWI RODACY 1864 R.”.

Druga to szabla rosyjskiej kawalerii wz. 1826, po prawej stronie klingi jest inkrustowany srebrem napis „W IMIĘ BOGA DOBĄDŹ SZABLI A MOSKALI WEZMĄ DJABLI”, a” po lewej stronie umieszczono medalion srebrny z rytym wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej z dewizą „POD TWOJĄ OBRONĘ UCIEKAMY SIĘ” oraz napis nabijany srebrem „OD PRZYJACIÓŁ REMBAJLE 1864 R.”

Z Ziemią Brzozowską związana jest też historia, która wydarzyła się po bitwie pod Grochowiskami, która rozegrała się 18 marca 1863 r. (walczył tu m.in. późniejszy Święty Brat Albert Chmielowski). W okolicach Dąbrówki Starzeńskiej niedaleko Dynowa ukrywał się dyktator powstania gen. Marian Langiewicz. Gościł go u siebie hrabia August Starzeński, który ułatwił mu późniejszą ucieczkę przed pościgiem.

Relacje z naszych uroczystości (film i zdjęcia) dostępne są na stronach internetowych i społecznościowych Powiatu Brzozowskiego i Starostwa Powiatowego w Brzozowie oraz na portalu regionalnym infopodkarpacie.pl pod niżej podanymi linkami:
www.powiatbrzozow.pl
facebook
infopodkarpacie.pl

Opracowanie tekstu i zdjęcia: kpt. Jan JASTRZĘBSKI