Kluby Gazety Polskiej | [LIST] BRZOZÓW | Relacja z obchodów 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego

W Brzozowie 22 stycznia 2023 roku obchodzono uroczyście 160. Rocznicę Wybuchu Powstania Styczniowego. Patronat Honorowy nad uroczystością objęli Posłowie do Sejmu RP z Podkarpacia Pan Piotr Babinetz i Pan Adam Śnieżek.

Z tej okazji w Bazylice Mniejszej pw. Przemienienia Pańskiego w Brzozowie, w godzinach południowych, została odprawiona przez proboszcza Parafii i kustosza Bazyliki ks. Franciszka Gocha uroczysta Msza Święta w intencji Ojczyzny. Kazanie wygłosił wikariusz ks. Piotr Sobolak.

Jeszcze przed rozpoczęciem Mszy Świętej do Bazyliki został wprowadzony Sztandar Rady Koordynacyjnej Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w Brzozowie przez Poczet Sztandarowy w składzie: dowódca Pan Konrad Śnieżek, sztandarowy Pan Jan Masłyk, asystujący Pan Paweł Gądek.

Następnie prowadzący uroczystość Dziekan Korpusu Oficerów Zawodowych Wojsk Lądowych kpt. Jan Jastrzębski w imieniu Organizatorów dokonał przywitania Gości i Uczestników. Wśród przywitanych byli: Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Pan Adam Śnieżek, Senator Rzeczypospolitej Pani Alicja Zając, Poseł Rzeczypospolitej do Parlamentu Europejskiego Pan Bogdan Rzońca.

Również zostało przywitane miejscowe duchowieństwo w osobach księdza proboszcza, księży wikariuszy i kapelana szpitala.

Represjonowanych działaczy opozycji antykomunistycznej reprezentował Członek Rady Konsultacyjnej do Spraw Działaczy Opozycji i Osób Represjonowanych Województwa Podkarpackiego, Przewodniczący Rady Powiatu Brzozowskiego i Przewodniczący Klubu Gazety Polskiej w Brzozowie Pan Henryk KOZIK – główny organizator tej uroczystości.

Przywitano przybyłych włodarzy powiatu, miasta i gmin brzozowskich, wśród których byli: Wójt Gminy Jasienica Rosielna Pani Urszula Brzuszek, Starosta Brzozowski Pan Zdzisław Szmyd, Członek Zarządu Powiatu Brzozowskiego Pan Adam Jajko, Burmistrz Brzozowa Pan Szymon Stapiński, Przewodniczący Rady Gminy Jasienica Rosielna Pan Stanisław Pająk, Sołtys Orzechówki Pan Adolf Kuśnierczyk, Przewodniczący Rady Gminy Haczów Pan Piotr Tasz, Sekretarz Gminy Domaradz Pan Stanisław Gierula.

Wojsko Polskie, Policję, Państwową Straż Pożarną, Ochotniczą Straż Pożarną reprezentowali: Dziekan Korpusu Oficerów Zawodowych Wojsk Lądowych kpt. Jan Jastrzębski, Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Brzozowie Pan st. bryg. Krzysztof Folta, Zastępca Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Sanoku Pan mł. bryg. Florian Semenowicz, p.o. I-szy Zastępca Komendanta Powiatowego Policji w Brzozowie Pan podinsp. Marek Śliwiński, Członek Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej Województwa Podkarpackiego i Prezes Zarządu Oddziału Miejsko-Gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Brzozowie Pan druh Mariusz Fic.

Szkoły, szpitale, instytucje i placówki oświatowo-wychowawcze, placówki opiekuńcze, instytucje kultury oraz instytucje powiatowe reprezentowali: Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Brzozowie Pan Grzegorz Wojtowicz, Główny Księgowy – Kierownik Działu Finansowo-Księgowego Powiatowego Urzędu Pracy w Brzozowie Pani Iwona Ferenc, Zastępca Dyrektora d/s Administracyjno-Technicznych Szpitala Specjalistycznego i Podkarpackiego Ośrodka Onkologicznego im. ks. B. Markiewicza Pan Piotr Pilawski, Dyrektor Szkoły Podstawowej im. prof. Władysława Szafera w Brzozowie Pan Tomasz Żak.

Związki, stowarzyszenia, organizacje społeczno-zawodowe i gospodarcze reprezentowali: Starszy Cechu Rzemiosł Różnych w Brzozowie Pan Zdzisław Kędra i Pani Katarzyna Śnieżek, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Na Rzecz Rozwoju Wsi Grabownica Starzeńska Pan Tadeusz Stępień.

Przywitano również Mieszkańców i Parafian oraz wszystkich Patriotów i Uczestników transmisji online. Na końcu przywitano przedstawicieli mediów powiatowych i gminnych, których reprezentował Pan Stanisław Cyparski.

Następnie zostały odczytane uroczyste adresy skierowane do Organizatorów i Uczestników uroczystości. Swój list skierował Prezes Rady Ministrów Pan Mateusz Morawiecki, który uwypuklił m. in. wezwanie Rządu Narodowego skierowane do „Narodu Litwy, Polski i Rusi” do stawienia zbrojnego oporu wobec brutalności rosyjskiego zaborcy i apel o zjednoczenie się pod „świętym sztandarem Orła, Pogoni i Archanioła”.

Również swój list skierował Prezes Prawa i Sprawiedliwości Pan Jarosław Kaczyński, który wskazał na przykładzie Zofii Romanowiczówny jak reagowali zwykli ludzie na wybuch powstania i jakie towarzyszyły im odczucia wraz z modlitwą i świadomością ofiary za sprawę Ojczyzny. Wskazał również na heroizm Bohaterów 1863 roku, którzy na różne sposoby brali udział w walce o niepodległość Ojczyzny oraz ich oddanie sprawie i gotowość do poświęceń.

Kolejny list skierował Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Pan Jan Józef Kasprzyk, który wskazał, że walczącym przyświecała jedna myśl wyrażona w przyjętym przez powstańczy rząd trójpolowym herbie – równość i braterstwo wszystkich narodów zamieszkujących ziemie dawnej Rzeczypospolitej. „Jakże aktualna jest ona w czasach dzisiejszych, w których rządzona przez kolejnego despotę Rosja podejmuje próby odbudowy swojego imperium.”.

Również swój list skierowała Wojewoda Podkarpacki Pani Ewa Leniart, która wskazała na uznanie przez marszałka Józefa Piłsudskiego Powstańców za żołnierzy odrodzonego Wojska Polskiego oraz podkreśliła, że należny im hołd trzeba także oddawać „ofierze polskiego żołnierza i polskich obywateli, którzy w różnych okresach, z jednakowym wysiłkiem dbali i troszczyli się o swą umiłowaną Ojczyznę.” Pani wojewoda wskazała również na potrzebę budowania silnej armii, jako wyznacznika polskiej potęgi.

Na rozpoczęcie Mszy Świętej został wprowadzony Sztandar Światowego Związku Armii Krajowej Obwodu Sanok przez Poczet Sztandarowy z 35. Batalionu Lekkiej Piechoty 3. Podkarpackiej Brygady Obrony Terytorialnej im. płk. Łukasza Cieplińskiego ps. Pług w składzie: dowódca ppor. Gabriel Konieczny, sztandarowy st. szer. Krzysztof Świnicki, asystujący st. szer. Kamil Chałubiński.

Po zakończeniu Mszy Świętej przed czynnościami rozesłania pod Tablicą upamiętniającą Powstańców Styczniowych w hołdzie Bohaterom zostały złożone wieńce, kwiaty i światła pamięci. Wieniec z biało-czerwonych kwiatów od Prezesa Rady Ministrów Pana Mateusza Morawieckiego złożył główny organizator Pan Henryk Kozik. Delegacja parlamentarzystów, posłowie i senatorowie do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej oraz Parlamentu Europejskiego, złożyła wiązankę kwiatów. Wieniec biało-czerwony dedykowany Rodakom i Obywatelom Miasta i Powiatu Brzozowskiego Uczestnikom i Bohaterom Powstania Styczniowego w Polsce, Litwie i Rusi oraz światło pamięci złożyli organizatorzy uroczystości: Pan Henryk Kozik, kpt. Jan Jastrzębski imł. komp. ZS Jan Giefert. Następnie reprezentanci Starostwa, Gmin, Instytucji, Organizacji i Stowarzyszeń Powiatu Brzozowskiego złożyli światła pamięci.

Pamiątkowe Epitafium, pod którym oddano hołd Powstańcom Styczniowym, znajduje się na filarze nawy bocznej i zawiera 28 nazwisk Obywateli Powiatu Brzozowskiego uczestników, organizatorów i aktywistów Powstania Styczniowego w latach 1863-1864. Tablica opatrzona jest obustronną wstęgą z datami 1863 i 2013 i spięta pośrodku trójpolowym herbem Rzeczpospolitej z 1863 roku (zawiera herby Korony Królestwa Polskiego, Litwy i Rusi).Została tam umieszczona staraniem i z inicjatywy Posła na Sejm RP Piotra Babinetza, Przewodniczącego Rady Powiatu Brzozowskiego Henryka Kozika oraz Jednostki Strzeleckiej 2222 kierowanej przez Jana Gieferta w 2013 roku w 150 rocznicę wybuchu powstania Styczniowego. Pierwszymi bohaterami wymienionymi na tablicy są Starosta Brzozowski Jan Kalita de Brenzenheim i jego Żona Barbara z Komorowskich Kalita deBrenzenheim aktywnie organizujący i wspierający powstanie. W tym miejscu należy dodać, za Karolem Kalitą de Brenzenheim (płk „Rębajło”) autorem publikacji „Ze wspomnień krwawych walk”, że byli to rodzice sześciu synów, którzy czynnie walczyli w Powstaniu Styczniowym: Józef (służył w kawalerii), Ludwik (sześć lat spędził na Syberii), Roman (ranny w prawą nogę), Stanisław i Władysław (obaj polegli w bitwie w Lubelskiem) i najsłynniejszego Karol (pułkownik ps. Rębajło, dowódca Pułku Stopnickiego, dzierżawca Golcowej). Jednym z upamiętnionych jest Alojzy Malawski, który walczył w elitarnym oddziale Żuawów Śmierci (z arab. zuāwa, nazwa przyjęta od berberyjskiego plemienia Kabylów), czyli jakbyśmy dzisiaj powiedzieli w oddziale komandosów. Znakiem oddziału była czarna chorągiew z białym krzyżem i napis: W IMIĘ BOŻE – 1863 ROK. Pozostałych brzozowskich Powstańców Styczniowych wymienia napis znajdujący się na pamiątkowej tablicy, który brzmi „W HOŁDZIE RODAKOM/ MIESZKAŃCOM BRZOZOWA/ BOHATEROM POWSTANIA STYCZNIOWEGO/ W 150. ROCZNICĘ JEGO WYBUCHU /-/ DE BRENZENHEIM KALITA JAN/ DE BRENZENHEIM KALITA BARBARA Z KOMOROWSKICH/ BUCZEK JAN/ DZIEDZIC JAN LEON/ JANUSZKIEWICZ FERDYNAND JÓZEF/ KS. GRODZICKI WINCENTY/ KOLASIŃSKI IGNACY/ KOLASIŃSKI WALENTY/ KORCZYŃSKI ALEKSANDER/ KRUCZEK WOJCIECH/ LERNER IZAAK ABRAHAM/ LEWICKI ANTONI/ MALAWSKI ALOJZY/ MICIAK JÓZEF/ NOGAJ STANISŁAW/ ORŁOWSKI IGNACY/ OSTROWSKI JAN/ OSTROWSKI MICHAŁ/ PYSZYŃSKI LEON/ PYSZYŃSKI ADOLF MODEST/ SCHMIDT JAN/ SKOCKI EMIL/ SZAŁAJKO JÓZEF/ SZKLARZ JAN/ TRUSZKOWSKI LEOPOLD/ WISŁOCKI KSAWERY/ ZIEMIAŃSKI JÓZEF/ ZIEMIAŃSKI STANISŁAW /-/ A.D.22.01.2013”.

Jak wynika z kwerendy źródeł zamieszczonych w Internecie po płk. Karolu Kalicie de Brenzenheim Rębajle zachowało się dwie szable w tym austriacka szabla kawaleryjska wz. 1850 (wykonana jako upominek) z wiele mówiącymi inskrypcjami. Po stronie zewnętrznej umieszczono nabijany złotem wizerunek T. Kościuszki z podpisem „TADEUSZ KOŚCIUSZKO 1794”. Nieco niżej znajduje się wierszowana sentencja „W TWOJĄ DZIELNĄ BITNĄ DŁOŃ / WDZIĘCZNI BRACIA DAJĄ BROŃ / BIJ JAK DOTĄD DZIELNIE WROGA / ZA OJCZYZNĘ W IMIĘ BOGA”. Po drugiej stronie głowni znajduje się tak samo wykonany wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej z Dzieciątkiem otoczony napisem „POD TWOJĄ OBRONĘ / UCIEKAMY SIĘ”. Na grzbiecie umieszczono dedykację wykonaną srebrem „DZIELNEMU RĘBAJLE / ŻYCZLIWI RODACY 1864 R.”(pełny opis pod linkiem www.muzeumwp.pl).

Z Ziemią Brzozowską związana jest też historia, która wydarzyła się po bitwie pod Grochowiskami, która rozegrała się 18 marca 1863 r. (walczył tu m.in. późniejszy brat Albert Chmielowski).W okolicach Dąbrówki Starzeńskiej niedaleko Dynowa ukrywał się dyktator powstania Marian Langiewicz. Gościł go u siebie August Starzeński, który ułatwił mu późniejszą ucieczkę przed pościgiem.

Opracował: kpt. Jan Jastrzębski, zdjęcia: Jan Giefert

Galerię zdjęć oraz film z uroczystości można obejrzeć na stronie: www.powiatbrzozow.pl